Histeroskopi uterusun (rahimin) iç yüzeyini ilgilendirilen hastalıkların hem tanısında hem de cerrahi olarak tedavisinde kullanılan bir yöntemdir.

Histeroskopi cihazı içinde optik lensler bulunan ve ucuna bağlanan bir kamera yardımıyla elde edilen görüntülerin bir ekrana yansıtılarak rahim iç yüzeyini görüntüler.

Bu amaçla farklı çaplarda geliştirilmiş histeroskop denilen bir alet serviksden (rahim boynu) ilerletilerek rahim iç yüzeyi görüntülenir. Bu sistemin kenarına yerleştirilen cerrahi aletlerin de yardımıyla cerrahi işlemler de yapılabilir.

Tanı amaçlı yapılan histeroskopide 4-5mm kalınlığında bir sistem kullanılır. Bu daha çok ultrason veya histerosalpingografi (HSG- ilaçlı rahim filmi) gibi rahim içini görüntülemeye yarayan diğer yöntemlerden tam olarak sonuç alınamadığında veya bu yöntemlerin tamamlayıcısı olarak yapılabilir.

Özellikle tüp bebek tedavisi öncesinde veya tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında ya da anormal vajinal kanaması olan hastalarda kullanılabilir. Tedavi amaçlı yapılan histeroskopi de ise (operatif histeroskopi) rahim içinde tespit edilen bir patolojinin cerrahi tedavisi için yapılır.

 

Histeroskopinin kullanıldığı durumlar

Endometrial polipler: Rahim içinde yer kaplayıcı küçük kitleler olan endometrial polipler aşırı âdet kanaması, dismenore (adet sancısı), gibi problemlere neden olabileceği gibi infertil hastalarda tüp bebek başarısızlıklarına ve tekrarlayan erken gebelik kayıplarında da neden olabilmektedir. Bu nedenle bu polipler tespit edildiklerinde tüp bebek veya diğer infertilite tedavileri öncesi histeroskopi ile çıkarılmalıdır. Daha önceleri körlemesine yapılan küretaj işlemi ile çıkarılmaya çalışan polipler bu işlem ile tam olarak çıkarılamamaktaydı.

Submüköz myomlar: Rahim içinde yer kaplayan bir başka kitle de submüköz myomlardır. Bu patolojiler rahim içi yüzeyine doğru büyüyebilirler ve poliplerle aynı yakınmalara yol açarlar. Submüköz myomlar da aynı polipler gibi histeroskopik olarak çıkarıldıklarında tüp bebek ve diğer infertilite tedavilerinin başarısını artırlar.

Asherman sendromu (rahim içi yapışıklıklar): Daha önceden travmatik küretaj işlemi veya ciddi rahim içi enfeksiyonlara (tüberküloz gibi) bağlı olarak ve bazen de rahim ameliyatları sonrasında (myom ameliyatı, sezeryan gibi) rahim iç yüzeyinde oluşan yapışıklıklar tüp bebek tedavisi öncesi histeroskopi ile açılarak normal bir rahim anatomisi sağlanır.

Uterin Septum: Rahim içi boşluğunu ikiye ayıran ve doğuştan oluşan bu durum hiçbir bulgu vermeyebileceği gibi tekrarlayan düşüklere, erken doğumlara ve tüp bebek denemelerinde başarısızlıklara neden olabilir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi öncesi böyle bir durum saptanırsa histeroskopi ile çıkarılarak normal rahim anatomisi sağlanmalıdır

Rest plasenta: Doğum, düşük veya kürtaj gibi işlemler sonrası içerde gebelik ile ilgili parçaların kaldığı durumlarda histeroskopi ile bu parçalar çıkartılabilir.

Spiral (rahim içi araç) çıkarılması: Muayne sırasında ipi görülmeyen ve kopmuş olan spirallerin çıkarılmasında etkilidir.

Postmenopozal Kanama: Menopoz sonrası görülen kanamaların araştırılmasında en etkili yöntem histeroskopidir. Endometrial biyopsi veya küretaj işlemi rahim içindeki yaygın patolojileri tespit edebilirken, belli bir bölgeye yerleşmiş (fokal) olanlar gözden kaçabilir. Bu nedenle sebebi tam olarak tepit edilemeyen anormal rahim kanamalarında histeroskopi en uygun yöntemdir.

Histeroksopinin Avantajları

• Hastaneye yatmayı gerektirmez. Hasta aynı gün içinde evine gönderilir.

• Tanı amaçlı yapılan ofis histeroskopi anestezi gerektirmez veya çok hafif bir anestezi ile işlem gerçekleştirilebilir.

• İşlem sonrasında hasta hemen normal yaşantısına dönebilir.

• İşlem sonrasında çok hafif ağrı olur.

• İşlemin başarı oranı oldukça yüksektir. Özellikle miyom, polip gibi yer kaplayıcı patolojilerin çıkarılması sonrasında hastaların yakınmaları yüksek oranda geçer.

• Komplikasyon oranı oldukça düşüktür. Bütün cerrahi girişimlerde olduğu gibi histeroskopinin de bazı komplikasyonları olabilir. Ancak tecrübeli ellerde yapıldığında bu komplikasyonlar oldukça nadir görülür. Bu komplikasyonları sayacak olursak:

◦ Kanama, enfeksiyon ve anesteziye bağlı komplikasyonlar

◦ Uterus rüptürü (rahim duvarının delinmesi), oldukça nadir görülür.

◦ Mesane, barsak gibi komşu organların zedelenmesi, yine oldukça nadir bir komplikasyondur.

◦ İşlemin kendisine bağlı rahim içi yapışıklık olması, özellikle miyom çıkarılması gibi histeroskopik cerrahi işlemlerden sonra

◦ İşlem sırasında kullanılan sıvı solüsyonlara bağlı gelişen komplikasyonlar

Histeroskopi ne zaman yapılmalıdır?

İşlem için en uygun dönem adet kanamasının bitiminden sonraki ilk günlerdir. Adet döngüsünün 6-11. günleri arasındaki günler en uygun zamandır. Ancak anormal kanamanın araştırıldığı durumlarda veya işlem gününü programlayabilmek için bazı durumlarda ilaçlarla adet kanaması kesilerek veya ertelenerek de histeroskopi yapılabilir. İşlem için randevu verilirken adet gününüzün durumunu doktorunuzla konuşmanız gerekir.

Histeroskopinin kimlere yapılması uygun değildir?

Rahim içinde ciddi bir enfeksiyon varlığı, gebelik durumu, bilinen rahim kanseri varlığı ve uterusun çok büyük olması gibi durumlar histeroskopinin yapılması için uygun olmayan durumlardır.

Operasyondan sonra dikkat edilmesi gerekenler

Genel anestezi uygulandığında tamamen kendinize gelmeniz 1-2 saat kadar alabilir. Bu sırada uyandırma odasında gözlem altında tutulmanız gerekir. Operasyon sonrasında çok şiddetli ağrınız olmaz ancak hafif kramplar şeklinde ağrılar ve sızıntı ya da lekelenme şeklinde kanama görülebilir. Basit ağrı kesiciler ile bu sıkıntılar giderilebilir. Taburcu olduktan sonra 38°C üzerinde ateş, şiddetli kanama veya karın ağrısı varlığında mutlaka doktorunuzla başvurmanız gerekir.