Miyomlar (leiomyoma) kadın genital organlarında en sık rastlanılan ve rahim kas dokusun yapan hücrelerden gelişen iyi huylu tümörlerdir. Kanser (malign) olma riskleri oldukça düşüktür (<%1). Çoğu zaman hiçbir yakınmaya yol açmazlar ama kronik kasık ağrısı, adet sancısı (dismenore), aşırı adet kanaması, idrar yapmakta zorluk, kabızlık, bel ağrısı, karında şişkinlik gibi çok değişik belirtilere de neden olabilirler. Etkili bir ilaç tedavisi yoktur. Tedavide önerilen ilaçlar genellikle miyomu tam olarak tedavi etmekten çok kanama ve ağrı gibi yakınmaları baskılamaya yarar.

En etkin tedavi cerrahi olarak miyomların çıkarılmasıdır. Yaşı menopoza yakın ve çocuk sahibi olmak istemeyen kişilerde kesin çözüm histerektomidir (rahimin alınması). Ancak daha genç yaşta olan ve çocuk sahibi olmak isteyenlerde miyomektomi (miyomların alınması) işlemi tercih edilmelidir. Miyomektomi ameliyatı rahimin işlevselliğini ve bütünlüğünü bozmadan sadece miyomun çıkartılması işlemidir. Miyomların önemli bir kısmı laparoskopik olarak çıkarılabilir. Tamamı rahim iç duvarına yerleşmiş miyomlar (submüköz miyom) ise vajinal yoldan histeroskopi denilen bir yöntemle çıkarılmalıdır.

Miyomlarda ameliyat gerektiren durumlar aşağıdaki gibidir:

Boyut: Genellikle 6 cm yi geçmiş olan miyomların ve kısa sürede hızlı büyüme göstermiş olan miyomların çıkarılması önerilmektedir.

Kanama: Miyomlar rahim iç tabakasına (endometrium) girmedikçe veya bası yapmadıkça kanamaya neden olmazlar. Rahim içine yerleşmiş olan miyomlarda eğer aşırı adet kanamaları varsa boyutlarına bakılmaksızın cerrahi önerilir. Burada yapılacak olan cerrahi müdahale histeroskopik miyomektomidir yani miyom vaginal yoldan girilerek histeroskopi ile çıkarılmalıdır.

Bası Semptomları: Miyomlar intraligamenter diye tabir edilen bir konumda oldukları zaman üreter adı verilen böbreklerden mesaneye idrar getiren kanallara baskı yaparak böbreklerde tıkanmaya (hidronefroz) yol açabilir. Nadir olarak da görülse bu durum böbreklerde işlev kaybına yol açabilir. Bu konumda olan miyomların da çıkarılması gerekir. Rahimin önünde gelişen miyomlar mesane üzerine, arkada gelişen miyomlar ise kalın barsak üzerine baskı yapabilirler.

İnfertilite (Kısırlık): Miyomlar genellikle infertilite nedeni değildir. Ancak yapılan infertilite araştırmasında başka bir neden bulunamamış ise miyomların çıkarılması gebelik şansını artırabilir. Gebelik öncesi genellikle 5 cm ve üzerinde olan miyomların çıkarılması önerilmektedir. Bazı miyomlar gebelikte erken doğum ve abortus (düşük) riskini artırabilirler. Eğer tamamen rahim içine giren bir miyom (submüköz miyom) varsa miyomum büyüklüğüne bakılmaksızın yine ameliyatla çıkarılmaları önerilir.

Kesin bir kural olmamakla birlikte laparoskopik olarak çıkarılmaya uygun olan miyomların boyut olarak 12-15 cm.’den küçük olmaları ve toplam miyom sayısının da 4-5’den az olması tercih edilir. Laparoskopik miyom cerrahisi miyomların boyut ve yerleşimlerine bağlı olarak 1-3 saat sürebilir. Hasta genellikle hastanede 1 gün kalır ve ertesi gün taburcu olur.

Ameliyat sonrası rahim dokusunun tam iyileşmesine zaman tanımak için gebeliği 3 ay ertelemek uygun olur.

Hangi miyomlar ameliyat edilmelidir ?

Bir çok miyom laparoskopik olarak çıkarılabilir. Ameliyat gereken miyomlar genellikle 5-6cm’den büyük, rahim iç duvarına bası yapan, veya aşırı adet kanamasına neden olan miyomlardır. Ayrıca bilinen başka bir kısırlık sebebi yoksa, yada tüplerde tıkanıklık yapan miyomlar varsa yine ameliyat gerekebilir. Laparoskopik olarak çıkarmaya uygun olan miyomlar ise sayı olarak 4-5’i geçmeyen boyut olarak 10-12cm den küçük olanlar laparoskopik miyomektomi için daha uygun görünmektedir.

Laparaskopik miyom ameliyatı nasıl uygulanır ?

Laparoskopik miyom ameliyatı temel olarak 3 aşaman oluşur. Karın içine girildikten sonra 1. aşama miyomum rahimden bağlantısının ayrılmasıdır. İkinci aşamada rahimde açılan kas dokusu uygun şekilde dikilerek rahim bütünlüğü yeniden oluşturulur. Üçüncü aşama da ise miyom dokusunun vücut dışına çıkarılmasıdır. Bu işlem ile morselatör dediğimiz bir cihaz ile miyom küçük parçalara ayrılarak laparoskopi için açılan küçük delikten dışarı çıkartılır.

Laparaskopik miyomektomi sonrasında gebeliğe etkileri neler dir ?

Miyomlar kendi başlarına kısırlığa yol açmazlar. Ancak az bir grup hastada miyomlar tek kısırlık sebebi olabilir. Bu hastalarda laparoskopik miyomektomi sonrası doğal yoldan gebelik şansları artmaktadır.

Laparaskopik miyomektomi ameliyatı sonrasında doğum nasıl olmalıdır?

Laparoskopik miyom operasyonu da aynı açık yapılan operasyon gibi rahime yapılan kesilerle yapılmaktadır. Bu nedenle daha sonra oluşacak bir gebelikte bu kesilerin doğum ağrıları ile veya kendiliğinde yırtılma riskleri vardır. Uterin rüptür denilen bu olayın hem anne için hem de bebek için ciddi tehlikeleri vardır. Bu nedenle miyoektıomi yapılan hastaların bir çoğunda (ister açık ister laparoskopik olsun) daha sonraki gebeliklerinde sezeryan gerekmektedir.

Laparaskopik miyom ameliyatı sonrasında hasta ne zaman günlük yaşantısına geri döner?

Diğer laparoskopik cerrahi işlemlerde olduğu gibi laparoskopik miyomektomi sonrasında da hastalar 7-10 sonrasında yavaş yavaş günlük aktivitelerine dönebilirler. Açık ameliyatlara göre kapalı ameliyatlarda normal yaşama dönme süresi yaklaşık 6 haftadan 1 haftaya kadar kısalır.